ვირთევზას ღვიძლის ზეთი(იგივე, როგორც COD LIVER OIL) საუკუნეების განმავლობაში გამოიყენებოდა, როგორც პროფილაქტიკური საშუალება D ვიტამინის დეფიციტის წინააღმდეგ, რომელსაც სამედიცინო ენაზე რაქიტი ეწოდება. ისტორიულად თუ გადავხედავთ, ჩრდილოეთ ევროპაში მცხოვრები ხალხი საუკუნეებია იყენებს ვირთევზას ღვიძლის ზეთს, როგორც D ვიტამინის ბუნებრივ საშუალებას.მეცნიერთა შეფასებით, მსოფლიოში მილიარდზე მეტი ადამიანს D ვიტამინის დეფიციტი აღენიშნება.
D ვიტამინის დეფიციტი დაკავშირებულია ძვლის მოტეხილობებთან ხანდაზმულებში და ტვინის პათოლოგიურ განვითარებასთან შთამომავლობაში. ამან ასევე შეიძლება გამოიწვიოს მეტაბოლური სინდრომის განვითარება, რომელიც მოიცავს მაღალი არტერიული წნევის, მაღალი გლუკოზის და ქოლესტერინის კომბინაციას. ამან შეიძლება ხელი შეუწყოს გულის კორონარული დაავადების, დიაბეტის და კიბოს განვითარებას.
ვირთევზას ზეთს ძირითადად ამზადებენ ატლანტიკური ვირთევზას ღვიძლიდან და შემდეგ ფილტრავენ სიწმინდისთვის. ვირთევზას ღვიძლის ზეთის დანამატების წამყვანი მწარმოებლები არიან ჩრდილოეთის ქვეყნები, ნორვეგია და ისლანდია, ასევე ამერიკა და დიდი ბრიტანეთი.
დღევანდელ დროშიც ვირთევზას ღვიძლის ზეთი საკმაოდ აქტიურად გამოიყენება, რადგან მას შეუძლია ხელი შეუწყოს ჯანმრთელობის სხვადასხვა პრობლემების მოგვარებას, როგორებიცაა: სახსრების ტკივილი, ართრიტი, გულ-სისხლძარღვთა დაავადებები და ასე შემდეგ.
ვირთევზას ღვიძლის ზეთი არის ვიტამინის A და D ვიტამინის შესანიშნავი წყარო. ვიტამინი A არის სასიცოცხლო მკვებავი ნივთიერება იმუნური სისტემის ფუნქციონირებისთვის, უჯრედების ზრდისთვის, თვალის ჯანმრთელობისთვის და რეპროდუქციისთვის. ის ასევე მდიდარია ომეგა -3 ცხიმოვანი მჟავებით, რომლებიც ამცირებს სისხლის შედედების წარმოქმნას და ებრძვის ანთებას.
ვირთევზას ღვიძლის ზეთი არის ომეგა -3 ცხიმოვანი მჟავის კარგი წყარო, რომელიც ცნობილია როგორც დოკოზაჰექსაენური მჟავა (DHA). კვლევებმა აჩვენა, რომ DHA აუმჯობესებს კოგნიტურ ფუნქციას და შეუძლია დაიცვას ალცჰეიმერის დაავადებისა და დემენციისგან.
ზემოთ ჩამოთვლილის გარდა, ვირთევზას ღვიძლის ზეთის მოხმარებას, დამატებით რამდენიმე პოტენციური ჯანმრთელობის სარგებელი მოიტანოს:
გლაუკომის პრევენცია და მკურნალობა
გლაუკომა არის სიბრმავის მთავარი მიზეზი. ვირთევზას ღვიძლის ზეთში ნაპოვნი ვიტამინი A ხელს უშლის უჯრედების დაზიანებას დაჟანგვისგან, რაც ხელს უწყობს გლაუკომის განვითარებას. ვიტამინი A ასევე ხელს უშლის თვალის სტრუქტურის გაუარესებას.
ვირთევზას ღვიძლის ზეთში შემავალი ომეგა -3 თვალის ჯანმრთელობისთვის კიდევ უფრო მნიშვნელოვან ეფექტს იძლევა. ცხიმოვანი მჟავა, EPA, აქვეითებს წნევას და ზრდის სისხლის მიმოქცევას თვალში, რაც ხელს უწყობს გლაუკომის პროგრესირების შეჩერებას.
კიბოს საწინააღმდეგო თვისებები
იმის გამო, რომ ვირთევზას ღვიძლის ზეთი შეიცავს A ვიტამინს და ომეგა -3 ცხიმოვან მჟავებს, ის ძლიერი იარაღია კიბოს წინააღმდეგ საბრძოლველად. მას არა მხოლოდ აქვს ანთების საწინააღმდეგო თვისებები, რაც ხელს უშლის კიბოს უჯრედების განვითარებას, არამედ შეიძლება გამოყენებულ იქნას კიბოს სამკურნალოდ სამკურნალოდ.
სიმსივნურ უჯრედებს ზრდისთვის ახალი სისხლძარღვების შექმნა სჭირდებათ, ამ პროცესს ანგიოგენეზი ეწოდება. ვირთევზას ღვიძლის ზეთი აფერხებს ანგიოგენეზს და არღვევს კიბოს უჯრედების რეპროდუქციას, რაც ხელს უშლის სიმსივნის ზრდას.
გაფანტული სკლეროზის პრევენცია
D ვიტამინის საგრძნობლად დაბალი დონე დაკავშირებულია გაფანტულ სკლეროზთან (MS). ერთმა კვლევამ აჩვენა, რომ ადამიანებს, რომლებიც თინეიჯერობის წლებში მოიხმარდნენ ვირთევზას ღვიძლის ზეთს, უფროსებში დაწყებული MS-ის განვითარების უფრო დაბალი რისკი ჰქონდათ.
რევმატოიდული ართრიტის მართვა
დადასტურებულია, რომ ვირთევზას ღვიძლის ზეთს გააჩნია ანთების საწინააღმდეგო ეფექტი, რაც ეხმარება რევმატოიდული ართრიტის მქონე ადამიანებს სახსრების ტკივილთან გამკლავებაში. ამის მტკიცებულებაა ოფიციალურად ჩატარებული კვლევა, რომელიც 24 კვირის განმავლობაში მიმდინარეობდა, რის შედეგადაც დადგინდა, რომ ადამიანები, რომლებიც იღებდნენ ვირთევზას ღვიძლის ზეთს, მნიშვნელოვნად შეუმსუბუქდათ სახსრებში ტკივილის შეგრძნებები. ამ პროგრესის შედეგად, ასევე დაფიქსირდა ტკივილის სამართავად საჭირო ტკივილგამაყუჩებლების დოზების მკვეთრი შემცირება.
ვირთევზა ღვიძლის ზეთის პოტენციური რისკები
ვირთევზას მრავალმხრივი სასარგებლო თვისებების მიუხედავად, არსებობს რამდენიმე მინიმალური უკუჩვენებებიც, რომელიც მას ახასიათებს. ამიტომ თუ თქვენ მიეკუთვნებით ქვემოთ ჩამოთვლილ კატაგორიიდან ერთ ერთს, ნუ გამოიყენებთ მას ექიმის რეკომენდაციის გარეშე.
ორსულობა
ვირთევზას ღვიძლის ზეთი ორსულად მყოფ ქალებს ეხმარება D ვიტამინის ადეკვატური რაოდენობით მიღებაში. თუმცა, ზოგიერთი ექსპერტი აფრთხილებს ორსულობის დროს, ვირთევზას ღვიძლის ზეთის მიღების შედეგად A ვიტამინის გაზრდილმა დონემ შეიძლება ზიანი მიაყენოს ჯერ არ დაბადებულ ბავშვს.
მედიკამენტები
მოერიდეთ ვირთევზას ღვიძლის ზეთს, თუ იღებთ სისხლის გამათხელებელ საშუალებებს, როგორიცაა ვარფარინი. მას შეუძლია გაზარდოს მედიკამენტის სისხლის გამათხელებელი ეფექტი, რაც გამოიწვევს სისხლდენას.