რა არის ადაპტოგენები?

ადაპტოგენები ძირითადად გვხვდება მცენარეებში, რომლებიც ეხმარება სხეულს გაუმკლავდეს ფიზიკურ, ემოციურ ან გარემოსდაცვით სტრესს. სტიმულატორებისა და სედატიური საშუალებებისგან განსხვავებით, ისინი ამას ბუნებრივად ახორციელებენ.

ადაპტოგენებს საუკუნეების განმავლობაში იყენებენ სტრესის, ადაპტაციის და წონასწორობის შესანარჩუნებლად. ადაპტოგენები მუშაობენ სტრესზე რეაგირების სისტემის მხარდაჭერით, რაც ორგანიზმს საშუალებას აძლევს დაარეგულიროს კორტიზოლის დონე და ხელი შეუწყოს ჰომეოსტაზს.

ადაპტოგენების სარგებელი

კორტიზოლის კონტროლი

კორტიზოლის დაუბალანსებელმა დონემ შეიძლება გამოიწვიოს ჯანმრთელობის სხვადასხვა პრობლემები, მათ შორის შფოთვა, უძილობა და წონის მატება.

როდესაც კორტიზოლის დონე მაღალია, სხვა აუცილებელი ჰორმონების წარმოება შეფერხებით მიმდინარეობს.

სტრესის მართვა ადაპტოგენები მეშვეობით დაგეხმარებათ კორტიზოლის დონის რეგულირებაში, სიმშვიდისა და წონასწორობის განცდაში.

განწყობის გაუმჯობესება

ადაპტოგენები ხელს უწყობს განწყობის ამაღლებას, შფოთვისა და დეპრესიის შემცირებით. სხეულზე ბუნებრივი სტრესის რეაქციის მხარდაჭერით, მათ შეუძლიათ მნიშვნელოვნად გააუმჯობესონ ადამიანის განწყობა.

კოგნიტური ფუნქციის გაძლიერება

ადაპტოგენები აუმჯობესებენ კოგნიტურ ფუნქციებს, რაშიც იგულისხმება: მეხსიერება, ფოკუსირება და კონცენტრაცია. სტრესის შემცირებით და გონებრივი სიცხადის ხელშეწყობით, ადაპტოგენები დაგეხმარებათ უფრო ფხიზლად და პროდუქტიულად იგრძნოთ თავი.

ენერგიის ზრდა

ადაპტოგენები აუმჯობესებს ენერგიის გამომუშავებას და ამცირებს დაღლილობას. ბუნებრივი პროცესების მხარდაჭერით, მათი გამოყენებისას თავს იგრნობთ მეტად ენერგიულად, რაც დაგეხმარებათ  გაუმკლავდეთ ცხოვრებისეულ გამოწვევებს.

იმუნური სისტემის გაძლიერება და ძილის გაუმჯობესება

ადაპტოგენები ხელს უწყობს იმუნური სისტემის გაძლიერებას, რის შედეგადაც ორგანიზმი უკეთესად ახერხებს ავადმყოფობისა და დაავადების წინააღმდეგ ბრძოლას.

ასევე მათი მეშვეობით შეგიძლია დაარეგულიროთ ძილის რეჟიმი. ხარისხიანი ძილი პირდაპირ კავშირშია განწყობის გაუმჯობესებასთან, ენერგიის დონის ამაღლებასთან.

ფიზიკური აქტივობა

ადაპტოგენები ხელს უწყობს ფიზიკური აქტივობის ხარისხსაც. მათი გამოყენებისას გაქვთ უკეთესი გამძლეობა და ენერგია.  განსაკუთრებით სასარგებლო იმ ადამიანებისთვის სპორტსმენებისთვის, რომლებიც რეგულარულად არიან ფიზიკური აქტივობით დაკავებული.

ჰორმონების დაბალანსება

ადაპტოგენები აბალანსებენ ორგანიზმში ჰორმონების დონეს, რაც გადამწყვეტია სხეულის სხვადასხვა ფუნქციებისთვის, მათ შორის მეტაბოლიზმის, განწყობისა და რეპროდუქციული ჯანმრთელობისთვის. ჰორმონის დონის რეგულირებით, ადაპტოგენებს შეუძლიათ ხელი შეუწყონ ჯანმრთელობის საერთო კეთილდღეობას.

დაბერების საწინააღმდეგო თვისებები

ზოგიერთი კვლევა ვარაუდობს, რომ ადაპტოგენებს შეიძლება ჰქონდეთ დაბერების საწინააღმდეგო თვისებები, რაც ხელს უწყობს ორგანიზმის დაცვას დაბერების ეფექტისგან. ამაში იგულისხმება ოქსიდაციური სტრესის შემცირება, კანის ჯანმრთელობის გაუმჯობესება და კოგნიტური ფუნქციის მხარდაჭერას.  ეს ის ძირითადი დარღვევებია რაც იწვევს ნაადრევ დაბერებას.

4 საუკეთესო ადაპტოგენი

1. აშვაგანდა

აშვაგანდა ცნობილია თავისი სტრესის შემამცირებელი და იმუნიტეტის გამაძლიერებელი თვისებებით. აშვაგანდა არის მრავალმხრივი ადაპტოგენი, რომელიც საუკუნეების მანძილზე გამოიყენება აიურვედაში. ეს გახლავთ უძველესი ინდური მედიცინა, რომელიც ფოკუსირებულია ფიზიკურ და ფსიქიკურ ჯანმრთელობაზე. აშვაგანდა ხელს უწობს კორტიზოლის დონის რეგულირებას, განწყობის გაუმჯობესებას და საერთო კეთილდღეობის მხარდაჭერას.

2. ჟენშენი

პოპულარული ადაპტოგენი ტრადიციულ ჩინურ მედიცინაში. აშვაგანდას მსგავსად მასაც გამოყენების ხანგრძლივი ისტორია აქვს. ჟენშენი შესწავლილია ენერგიის და შემეცნებითი გამაძლიერებელი თვისებების გამო. მას შეუძლია ხელი შეუწყოს ფოკუსის, კონცენტრაციისა და გონებრივი სიცხადის გაზრდას, იმავდროულად იმუნური სისტემის მხარდაჭერას.

3. მაკას ფესვი

მაკა არის მცენარე, რომელსაც საკმაოდ მდიდარი კვების პროფილი აქვს. მაკას ფესვი არის პოპულარული ადაპტოგენი ჰორმონების დასაბალანსებლად, ენერგიის გაზრდისა და ნაყოფიერების მხარდასაჭერად. გარდა ამისა, მას შეუძლია გააუმჯობესოს განწყობა, შეამციროს შფოთვა და გააძლიეროს სექსუალური ფუნქცია.

4. რეიში სოკო

ამ სამკურნალო სოკოს ტრადიციულ ჩინურ მედიცინაში გამოყენების დიდი ისტორია აქვს; ითვლება, რომ რეიში ასტიმულირებს იმუნურ სისტემას და ამცირებს სტრესს. უფრო მეტიც, მას შეუძლია გააუმჯობესოს ძილის ხარისხი და ხელი შეუწყოს გულის ჯანმრთელობას.

როგორ მუშაობს ადაპტოგენები

ადაპტოგენები მუშაობენ სხეულის სტრესზე რეაგირების სისტემაზე ზემოქმედებით, რომელიც ეხმარება ორგანიზმს რთულ სიტუაციებთან ადაპტაციაში. ეს სისტემა ძირითადად რეგულირდება ჰიპოთალამუს-ჰიპოფიზურ-თირკმელზედა ჯირკვლის (HPA) ღერძით, ენდოკრინული ჯირკვლების სამეულით, რომლებიც ერთად მუშაობენ კორტიზოლის, სტრესის ძირითადი ჰორმონის წარმოქმნით.

როდესაც სხეული სტრესის ქვეშ იმყოფება, ჰიპოთალამუსი, თავის ტვინის მცირე რეგიონი, აგზავნის სიგნალებს ჰიპოფიზის ჯირკვალში, რაც თავის მხრივ ასტიმულირებს თირკმელზედა ჯირკვლებს კორტიზოლის გამოყოფაში. კორტიზოლი ეხმარება სხეულს ასე ვთქვათ “მოემზადოს ბრძოლისთვის” რომელსაც გამოხატავს გულისცემის, არტერიული წნევის და სისხლში შაქრის დონის გაზრდით.

მიუხედავად იმისა, რომ კორტიზოლი აუცილებელია მოკლევადიან სტრესულ სიტუაციებში გადარჩენისთვის, კორტიზოლის მუდმივად მაღალმა დონემ შეიძლება უარყოფითი გავლენა მოახდინოს ჯანმრთელობაზე.

კვლევებმა აჩვენა, რომ ადაპტოგენებს შეუძლიათ დაეხმარონ HPA ღერძის რეგულირებას კორტიზოლის გამოყოფის მოდულირებით. მათ შეუძლიათ ამის გაკეთება შემდეგი გზით:

ჰიპოთალამუსის მგრძნობელობის შემცირება სტრესის სიგნალების მიმართ. ეს დაგეხმარებათ თავიდან აიცილოთ კორტიზოლის გადაჭარბებული წარმოება, თუნდაც ქრონიკული სტრესის პირობებში.

სხეულის კორტიზოლის მეტაბოლიზმის უნარის გაძლიერება ხელს შეუწყობს მოცირკულირე კორტიზოლის დონის შემცირებას და მისი დაგროვების თავიდან აცილებას.

მხარს უჭერს ნეიროტრანსმიტერების წარმოებას, რომლებიც ხელს უწყობენ სტრესის ეფექტებს. ეს ნეიროტრანსმიტერები, როგორიცაა სეროტონინი და დოფამინი, შეუძლიათ გააუმჯობესონ განწყობილება, შეამცირონ შფოთვა და ხელი შეუწყონ რელაქსაციას.

თირკმელზედა ჯირკვლის ფუნქციის დამხმარე: თირკმელზედა ჯირკვლები მნიშვნელოვან როლს თამაშობენ ჰორმონების წარმოებაში, მათ შორის კორტიზოლისა და სქესის ჰორმონების. ადაპტოგენებს შეუძლიათ ხელი შეუწყონ თირკმელზედა ჯირკვლის ჯანმრთელობის შენარჩუნებას, რაც უზრუნველყოფს ჰორმონების შესაბამისი დონის გამომუშავებას.

სქესობრივი ჰორმონების დაბალანსება: ადაპტოგენები არეგულირებს სქესობრივი ჰორმონების, როგორიცაა ესტროგენისა და პროგესტერონის წარმოებას. ეს განსაკუთრებით მნიშვნელოვანია ქალებისთვის, რომლებიც განიცდიან მენოპაუზის დროს, როდესაც ესტროგენის დონე მცირდება. ადაპტოგენებს ასევე შეუძლიათ შეამცირონ მენოპაუზის სიმპტომები, როგორიცაა, ღამის ოფლიანობა და განწყობის ცვალებადობა.

ფარისებრი ჯირკვლის ფუნქციის გაუმჯობესება: ფარისებრი ჯირკვალი აწარმოებს ჰორმონებს, რომლებიც აკონტროლებენ მეტაბოლიზმს და სხეულის სხვა ფუნქციებს. ადაპტოგენებს შეუძლიათ ხელი შეუწყონ ფარისებრი ჯირკვლის ჯანმრთელობას ჰორმონების სწორი რაოდენობით წარმოქმნის უზრუნველსაყოფად.