რატომ არის კალციუმი ბავშვებისთვის მნიშვნელოვანი?
ბავშვობაში და მოზარდობაში, ძვლები ყველაზე მეტად ყალიბდება და ამ პროცესის წარმართვა პირდაპირ დამოკიდებულია კალციუმის მიღებაზე. ორგანიზმში არსებული კალციუმის 99%-ი ზუსტადაც რომ ძვლებში გვხვდება.
თინეიჯერობის პერიოდში, ძვლის ფორმირების პიკური პერიოდია სამიდან ოთხ წლამდე, სადაც დეპონირდება ზრდასრული ძვლის მასის 40%. გოგონებში პიკი დაახლოებით 12,5 წლის ასაკშია, ხოლო ბიჭებში კი დაახლოებით 14 წლის ასაკში.
ამ წლების განმავლობაში კალციუმის მოთხოვნილება მაღალია და თუ ორგანიზმი ვერ მიიღებს საკმარის კალციუმს, შეიძლება ძვლის მასა და სიმტკიცე დაირღვეს. ამან შეიძლება მოგვიანებით გამოიწვიოს ოსტეოპოროზისა და მოტეხილობების გაზრდილი რისკი.
თუ სხეულში კალციუმის მიღების პროცესი სტაბილურად ნარჩუნდება ძვლების პრობლემების რისკი მინიმუმამდე მცირდება.
ზრდასრულ ბავშვებში ძვლების ჯანმრთელობის გარდა, კალციუმი მნიშვნელოვანია სხვა მიზეზების გამო. ზოგიერთი უახლესი მონაცემი ვარაუდობს, რომ კალციუმის მომატება ზომიერად ამცირებს არტერიულ წნევას, განსაკუთრებით ახალგაზრდებში. მიუხედავად იმისა, რომ ცვლილებები მოკრძალებულია, არტერიული წნევის მინიმალურად შემცირებაც კი შეიძლება ჯანმრთელობის მნიშვნელოვნად აუმჯობესებს.
მაგალითად, არტერიული წნევის მხოლოდ ორი პუნქტით დაწევამ შეიძლება შეამციროს ინსულტით ან გულის დაავადებით სიკვდილის რისკი 10%-ით და 7%-ით.
როგორც საკვები ნივთიერება, კალციუმი გამოიყენება კუნთების შეკუმშვის, ნერვული გამტარობის, სისხლის შედედების და მრავალი სასიგნალო სისტემისთვის. იგი აუცილებელია ნორმალური ფიზიოლოგიური ფუნქციონირებისთვის და ორგანიზმის საჭიროებიდან გამომდინარე, მჭიდროდ რეგულირდება.
კალციუმის მოთხოვნილება
0-6 თვე 200 მგ
7-12 თვე 260 მგ
1-3 წელი 700 მგ
4-8 წელი 1000 მგ
9-13 წელი 1300 მგ
14-18 წელი 1300 მგ
თუმცა, მთელ მსოფლიოში, კალციუმის რეკომენდაციები განსხვავდება მოსახლეობის მიხედვით. ევროპაში რეკომენდაციები 1-3, 4-10 და 11-17 წლის ასაკისთვის არის 450 მგ, 800 მგ და 1150 მგ დღეში, შესაბამისად. ზოგიერთი მონაცემი იმაზე მეტყველებს, რომ აზიის მოსახლეობას აქვს კალციუმის უკეთესი შეწოვა და არ საჭიროებს იმდენს, როგორც სხვა პოპულაციებს, რამაც შეიძლება შეამციროს კალციუმის მოთხოვნილება ზოგიერთ აზიელ ინდივიდში.
სიცოცხლის განმავლობაში, კალციუმის რეკომენდაციები ყველაზე მაღალია 9-18 წლის ასაკში. სამწუხაროდ, ბევრი ბავშვი არ აკმაყოფილებს ამ კალციუმის რეკომენდაციებს. შეერთებულ შტატებში, თინეიჯერი გოგონები უმეტესად აცდენენ რეკომენდაციებს და მოიხმარენ რეკომენდებულზე 27%-ით ნაკლებ კალციუმს.
აზიაში, ზოგიერთი შეფასებით, ბავშვების 96%-ზე მეტი არ მოიხმარს საკმარის კალციუმს. არსებული მწირი მონაცემებიდან, აფრიკასა და სამხრეთ ამერიკაში კალციუმის მოხმარება, როგორც ჩანს, ასევე მიუთითებს მოხმარების დონეზე არსებული რეკომენდებული დონის დაახლოებით ნახევარზე, რაც ბევრ ბავშვს აყენებს კალციუმის დაბალი მიღებისა და ძვლების ცუდი განვითარების რისკის ქვეშ.
კალციუმის საკვები წყაროები
კალციუმის მოთხოვნების დასაკმაყოფილებლად, უნდა მოხდეს შესაბამისი საკვების მიღება. ესენია:
უცხიმო რძე
სარდინი
იოგურტი
მთელი სეზამის თესლი
ყველი
მოხარშული ისპანახი
მოხარშული ლობიო
მოხარშული კომბოსტო
ჩიას თესლი
გამომცხვარი ზამთრის გოგრა
ნუში
ბროკოლი
მშობლებო, თუ ბავშვები არ აკმაყოფილებენ კალციუმის საჭიროებებს საკვების საშუალებით, გამოიყენეთ კალციუმის საკვებდანამატები. კვლევები ადასტურებს, რომ კალციუმის საკვებდანამატებმა ხელი შეუწყო 1 წლის განმავლობაში ძვლის მასის 24 გრამით ზრდას.
ვიტამინი D და კალციუმი
მიუხედავად იმისა, რომ საკმარისი კალციუმის მოხმარება აუცილებელია, ვიტამინი D ასევე საჭიროა ამ კალციუმის ათვისებისა და ორგანიზმში მისი გამოსაყენებლად. ბავშვობაში კალციუმის ან D ვიტამინის დეფიციტმა შეიძლება გამოიწვიოს რაქიტი, ეს არის დაავადება, რომლის დროსაც ძვლები ცუდად არის მინერალიზებული.
მაგნიუმი და კალციუმი
მაგნიუმი, კიდევ ერთი მნიშვნელოვანი მინერალი, რომელიც ხშირად არასაკმარისად მოიხმარება, ასევე მნიშვნელოვანია ძვლების ჯანმრთელობისთვის.
კვლევებმა აჩვენა, რომ მაგნიუმიც საკმაოდ დეფიციტური მინერალია. ზოგიერთ ქვეყანაში მოსახლეობის 50%-ზე მეტი არ მოიხმარს საკმარისად მინერალს. მაგნიუმი გადამწყვეტია სხეულის მრავალი ფუნქციისთვის, მათ შორის ძვლების ჯანმრთელობისთვის.
გაგაცნობთ მცირე კვლევის შედეგებს, რომელიც ჩატარდა მოზარდ გოგონებზე. მაგნიუმის დამატებამ გააუმჯობესა ძვლის მასა ყველაზე მნიშვნელოვნად ბარძაყის არეში. მოგვიანებით კვლევებმა ასევე აჩვენა, რომ მაგნიუმს აქვს ძვლის შემანარჩუნებელი ეფექტი, რაც ხელს უწყობს ძვლის დაკარგვის შემცირებას ასაკთან ერთად.
შეჯამება
კალციუმი არის მნიშვნელოვანი საკვები ნივთიერება ძვლების განვითარებისთვის და მისი მიღება ყველაზე მნიშვნელოვანი ბავშვობის და მოზარდობის ასაკში.
სამწუხაროდ, მსოფლიოში უამრავი ბავშვი არ მოიხმარს საჭირო კალციუმს საკვები რაციონიდან, რაც ხელს უწყობს ძვლის მინერალური სიმკვრივისა და მასის შემცირებას, რაც მომავალში ზრდის ძვლის დაკარგვის, ოსტეოპოროზის რისკს.