რა დანიშნულება აქვს გლუკოზას?

გლუკოზა, შაქრის ერთი ერთი ფორმაა, უფრო კონკრეტულად კი მარტივი ნახშირწყლების ტიპი.

თუ სისხლში შაქრის დონე ძალიან დაბალია (ჰიპოგლიკემია) ან პირიქით ძალიან მაღალი (ჰიპერგლიკემია), ამან შეიძლება გავლენა მოახდინოს სხეულის ყოველდღიურ ფუნქციონირებაზე.

გლუკოზა არის მონოსაქარიდი (მარტივი შაქარი), რაც მას ნახშირწყლების უმარტივეს ტიპად აქცევს.

როდესაც თქვენ მოიხმართ შაქარს, სხეული გარდაქმნის მას სისხლში გლუკოზად, რის შემდეგაც  ცხიმებთან და ცილებთან ერთად იგი ხდება სხეულის საწვავის ერთ-ერთი ძირითადი წყარო.

გლუკოზას მიღებია შესაძლებელია როგორც მარტივი, ასევე რთული ნახშირწყლების წყაროებიდან:

• პური, ბრინჯი და მაკარონი

• ტკბილეული

• სოდა

• სიროფი

• სუფრის შაქარი • ყავისფერი ბრინჯი

• შვრია

• ხილი

• ბოსტნეული

• მთელი მარცვლეული

ამერიკული გულის ასოციაციის სანდო წყაროს თანახმად, სხეული უფრო ნელა ითვისებს რთულ ნახშირწყლებს, ვიდრე უბრალო ნახშირწყლებს, რაც მათ უფრო ჯანსაღ და საიმედო წყაროს ენერგიის წყაროდ აქცევს.

გლუკოზის უმართავ დონეს შეიძლება ჰქონდეს არასასურველი შედეგები.

როგორ ამუშავებს ორგანიზმი გლუკოზას?

სხეული იდეალურად იყენებს გლუკოზას დღეში რამდენჯერმე.

როდესაც ჭამთ, სხეული სწრაფად იწყებს გლუკოზის და სხვა ნახშირწყლების გადამუშავებას. შემდეგ ფერმენტები იწყებენ მათ დაშლას პანკრეასის დახმარებით.

პანკრეასი მნიშვნელოვან როლს თამაშობს ორგანიზმის გლუკოზის მეტაბოლიზებაში.

როდესაც სისხლში გლუკოზის დონე იზრდება, პანკრეასი გამოყოფს ჰორმონს, რომელსაც ეწოდება ინსულინი. ეს მართავს სისხლში შაქრის დონის მატებას თქვენს უჯრედებში გლუკოზის შეყვანით.

შემდეგ კუნთები, ცხიმები და სხვა უჯრედები იყენებენ გლუკოზას ენერგიისთვის ან ინახავენ მას ცხიმის სახით შემდგომი გამოყენებისთვის.

თუ თქვენი პანკრეასი არ გამოიმუშავებს ინსულინს ისე, როგორც უნდა გამოიმუშავებდეს, შეიძლება განვითარდეს დიაბეტი. ამ შემთხვევაში შეიძლება დაგჭირდეთ სამედიცინო მკურნალობა, რომელიც დაგეხმარებათ ორგანიზმში გლუკოზის გადამუშავებასა და რეგულირებაში.

როდესაც სხეული არ რეაგირებს ინსულინზე ისე, როგორც საჭიროა, უჯრედებში ჩერდება გლუკოზის მიწოდება, რის შემდეგაც უჯრედები რეაგირებენ რასაც მოჰყვება კეტონების შექმნის სიგნალი. ეს ყველაფერი ძირითადად ხდება ღამით და საკვები დიეტის დროს.

დროთა განმავლობაში, ინსულინის წინააღმდეგობამ შეიძლება გამოიწვიოს ინსულინის დაბალი დონე, ამერიკული დიაბეტის ასოციაციის (ADA) მიხედვით. თქვენმა სხეულმა ასევე შეიძლება გამოათავისუფლოს ცხიმი ცხიმოვანი უჯრედებიდან, ხოლო ღვიძლი გააგრძელებს კეტონების გამოყოფას, რაც ამცირებს თქვენი სისხლის pH-ს მჟავე დონემდე.

როდესაც თქვენი სხეული ვერ იყენებს გლუკოზას სწორად, კეტონების დაგროვებამ და სისხლის pH-ის ცვლილებამ შეიძლება გამოიწვიოს კეტოაციდოზი. ეს არის დიაბეტის მძიმე, სიცოცხლისათვის საშიში გართულება, რომელიც საჭიროებს სასწრაფო სამედიცინო მკურნალობას.

როგორ ამოწმებ გლუკოზას?

გლუკოზის კონტროლი განსაკუთრებით მნიშვნელოვანია შაქრიანი დიაბეტის მქონე ადამიანებისთვის.

შაქრიანი დიაბეტის და საჭმლის მომნელებელი და თირკმელების დაავადებების ეროვნული ინსტიტუტის (NIDDK) სანდო წყაროს მიხედვით, სისხლის მარტივი ტესტი, რომელსაც ეწოდება სისხლში გლუკომეტრი, არის ერთ-ერთი ყველაზე გავრცელებული გზა სახლში გლუკოზის შესამოწმებლად.

რამდენად ხშირად უნდა შეამოწმოთ სისხლში შაქრის დონე?

თქვენმა საჭიროებებმა, მიზნებმა და უკიდურეს შემთხვევაში მკურნალობის გეგმამ შეიძლება განსაზღვროს რამდენად ხშირად  უნდა შეამოწმოთ სისხლში შაქრის დონე.

იმისთვის, რომ გლუკოზის დონე ნორმაზე მეტს არ აღემატებოდეს, საჭიროების შემთხვევაში ესაუბრეთ ექიმს, რომელიც დაგაკვალიანებთ თუ როდის და რამდენად ხშირად უნდა შეამოწმოთ თქვენი დონე. მათ შეიძლება შემოგთავაზონ შემოწმების რამდენიმე ვარიანტი:

ჭამის წინ და შემდეგ

ვარჯიშამდე და შემდეგ

ხანგრძლივი ან ინტენსიური ვარჯიშის დროს

ძილის წინ